Kabızlık ile ilgili ilk yazımızda kabızlık teşhisinin nasıl konduğunu anlatmıştık.İlk yazımı okuyanlar kabızlık sorunu olup olmadığını kolayca anlayabilecektir.Bu yazıda kabızlığın nedenlerinden bahsedeceğim.

I.Kabızlığın nedenleri nelerdir?

Öncelikle kabızlığı iki ana bölüme ayırmakta yarar vardır.

A.Akut kabızlık : Kısa zamanda ortaya çıkan kabızlık türüdür.

Akut kabızlık yapan nedenler şunlardır:

1.İltihabi barsak hastalıkları

2.Geçirilmiş karın ameliyatları

3.Barsak kanseri

4.Dışkının taşlaşması (fekalom): Dışkının makat ağzında taşlaşması.İleri yaştaki ve yatağa bağımlı hastalarda bu sorunu sık görüyoruz.

Akut kabızlığa yol açan hastalıklar kısa zamanda şiddetlenir.Mutlaka teşhisin geç kalmadan konması gerekir.Altta yatan hastalık tedavi edildiği zaman kabızlık sorunu da ortadan kalkar.

Bizim konumuz kronik kabızlıktır.Kronik kabızlık yıllar içerisinde gelişen bir tablodur.Kronik kabızlık altta yatan nedenlere göre iki gruba ayrılır.Primer (idyopatik) kabızlık (bu grupta kabızlığın nedeni belli değildir) ve ikincil kabızlık (bir nedene bağlı ortaya çıkan kabızlık) olmak üzere iki başlık altında incelemek gerekir.Kabızlığın %90 kadarını primer kabızlık oluşturur.Görüldüğü üzere kabızlığın çok önemli bir kısmını bu grup oluşturmaktadır.

Başlıca ikincil kabızlık yapan nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• ·      Sindirim sistemi hastalıkları: İrritabl barsak sendromu, barsakların iyi ve kötü huylu tümörleri
• ·       Nörolojik  hastalıklar: Multipl skleroz, Parkinson , omurilik yaralanmaları
• ·       Ruhsal hastalıklar: Depresyon, anksiyete, somatizasyon, beslenme bozukluğu
• ·     Endokrin ve metabolik hastalıklar: Diyabetes mellitus (şeker hastalığı), hipotroidi (troid bezinin az çalışması), böbrek yetmezliği, kalsiyum yüksekliği, gebelik, potasyum eksikliği
• ·       Anüs bölgesi hastalıkları:Fissür (çatlak), hemoroid, anüste darlık

2.Kullandığımız ilaçlar kabızlık yapar mı?

Bu çok önemli bir konudur.Bize kabızlık nedeniyle başvuran hastalarda mutlaka kullandığı ilaçları sorgularız.Bu konu kolayca dikkatimizden kaçabilir.Bu ilaçları şöylece sıralayabiliriz;

• ·       Depresyon ilaçları : Ülkemizde ve dünyada en sık kullanılan ilaçlardır
• ·       Hipertansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar (nifedipin, diltiazem gibi kalsiyum blokerleri)
• ·       Kabızlık tedavisi amacıyla uzun süre dışkı yumuşatıcı ilaçların doktor kontrolü dışında kullanılması.En çok bu konuda hata yapılıyor.Hastalar kabızlık sorununu çevreden aldıkları yanlış bilgilerle çözmeye çalışıyor.
• ·       Epilepsi (sara) ilaçları
• ·       Parkinson ilaçları
• ·       Kalsiyum tedavisi
• ·       Demir tedavisi
• ·       Mide hastalıkları tedavisinde kullanılan antiasit ilaçlar

Görüldüğü üzere birçok ilaç kabızlık yapabilmektedir.Bu ilaçlar toplumda sık kullanılan ilaçlardır.Kabızlık nedeniyle başvuran hastalarda bu ilaçlar mutlaka sorgulanmalıdır.

3.Hastalık olarak kabul edilmeyen başka nedenler var mı?

Günlük pratiğimizde sık karşılaştığımız bazı basit nedenler kabızlığa yol açabilir.Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür;

• ·       Yeterli lif ve sıvı alınmaması : Ülkemizde su içme alışkanlığı zayıf.Daha çok çay tüketimi var.Çay suyun yerini tutmaz.Kabızlığın en etkili ilacı sudur.
• ·       Hareketsiz yaşam :Toplum olarak sporu sevmiyoruz.Hareketsiz bir toplumuz.Yürüyüş barsaklar için çok yararlı.
• ·      Beslenme bozukluğu : Günde 3 öğün yemek yememiz ve dengeli beslenmemiz gerekiyor.
• ·       Stres ve sıkıntı : Çağımızın en büyük problemi stresdir.Yaşadığımız sıkıntı ve stres dışkılama düzenimizi bozabilmektedir.
• ·       Dışkılama ihtiyacını erteleme veya uygun ortam arama çabaları:

4.Hangi durumlarda kabızlığın nedeni olarak barsak kanserinden şüphelenmek gerekir?

İleri yaşta ortaya çıkan kabızlık tablosu, yine kısa zamanda ortaya çıkan kabızlık, makattan kanama, karın ağrısı,bazen bulantı, kusma,iştahsızlık, kilo kaybı, demir eksikliğine bağlı kansızlık durumlarında barsak kanserinden şüphelenmek gereklidir.Yani 40-45 yaşına kadar dışkılama düzeniniz normal iken günler içinde kabızlık tablosu ortaya çıkmış, hatta dışkınızın çapı incelmiş (kalem gibi) ise mutlaka doktora gidiniz.Bu sorunu kendiniz çözmeye çalışmayınız.Bu konuda hastalarımızın çok hata yaptığını görüyoruz.

5.Kabızlığın temeli çocukluk çağında mı atılıyor?

Çocukluk yıllarında kötü beslenme ve yanlış tuvalet alışkanlıkları önemli faktörlerdir.Yine en önemli faktörlerden bir tanesi titiz annelerin hijyen nedeniyle çocuklarına her yerde tuvalete gitmemeleri ve mikrop kapabilecekleri yönünde telkinde bulunmalarıdır.Bu şekilde çocuk tuvalet gereksinimini ertelemeye başlar.Bu durum ise dışkının kıvam ve kalınlığında artışa neden olur.Arkasından çocuk tuvalette zorlanmaya başlar ve gereksiz ıkınmalar devreye girer.Ikınmaların artması sonucu makatta zorlanma,makatta ağrı,şişlik ve kanama, fissür (çatlak),hemoroid oluşumu ortaya çıkar.Makattaki  bu sorunlar ise çocukta tuvalet korkusuna neden olur.Bu da kabızlığı tetikler.Kabızlık oluşumuyla birlikte  kontrolsüz ilaç kullanımı  başlar.

SON SÖZ: İleri yaşta ortaya çıkan kabızlık mutlaka araştırılması gereken bir tablodur !